Yazar: Selim Güler (Araş. Gör. Dr., HÜTF Halk Sağlığı Anabilim Dalı) , 
Neslihan Yukarıkır (Uzm. Dr., HÜTF Halk Sağlığı Anabilim Dalı mezunu)

Editör: Levent Akın (Prof. Dr., HÜTF Halk Sağlığı Anabilim Dalı)

Yayınlanma Tarihi: 20.05.2019 
Gözden Geçirilme Tarihi: 18.05.2019

Yapılan aşılama çalışmaları sonucunda aşı ile önlenebilir hastalık hızlarında ciddi düşüşler yaşanmıştır. Özellikle 1924 -1944 yılları arasında büyük salgınlar ve ölümlere yol açmış olan çiçek hastalığı aşılama çalışmalarıyla 1977 yılından itibaren tamamen yok edilmiştir. Hastalık etkeni yok edildiğinden çiçek aşısı uygulamalarına da ihtiyaç kalmamış ve 1980 yılında ülkemizde ve tüm dünyada aşılama durdurulmuştur.

Yine çok önemli bir çocukluk çağı bulaşıcı hastalığı olan çocuk felci (poliomiyelit) hastalığına karşı dünya genelinde yaygın aşılama çalışmaları yapılmış ve hastalık yok edilme aşamasına getirilmiştir. 1988 yılında dünya genelinde 350.000 olan vaka sayısı 2017 yılında 22 vakaya kadar azaltılmıştır. Ülkemizde son çocuk felci vakası Kasım 1998 yılında görülmüş ve 19 yıldır çocuk felci vakamız bulunmamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından Avrupa Bölgesi Polio'dan Arındırılmış Bölge Sertifikası ile belgelendirilmiştir.

Ülkemizde kızamık vaka sayıları 2001 yılında 30.509 iken, etkili kızamık aşılaması sonrası 2017 yılında vaka sayısı 84 ile sınırlı kalmıştır ve 2010 yılından itibaren SSPE vakalarında belirgin bir azalma görülmektedir. Bu da 2005 yılından itibaren kızamık aşılama oranlarının artması ve bunun sonucunda kızamık vakalarının azalması ile uyumludur.

Türkiye'de maternal (gebe, doğum yapan ve lohusa anne) ve neonatal (bir aydan küçük bebekler) tetanozun elimine edildiği 24 Nisan 2009 tarihinde DSÖ tarafından duyurulmuştur.

Ülkemizde 2004 yılından bu yana sadece 2011 yılında tek difteri ve ölüm vakası olup, bu vaka dışında vaka görülmemiştir.

Ülkemizde 2017 yılında ikisi ölümle sonuçlanan toplam 25 tetanoz vakası görülmüş olup, vakaların tamamının aşısız olduğu bilinmektedir.

1998 yılından beri uygulanmakta olan Hepatit B aşısı ile 25 yaşın altındaki nüfusumuzun tamamı bağışık hale getirilmiştir. Böylece Karaciğer kanseri, siroz, karaciğer yetmezliklerine yol açan hepatiti B hastalığına karşı çok iyi korunan bir nesil oluşturulmaktadır.

Etkin ve kapsayıcılığı yüksek aşılama çalışmaları sayesinde aşı ile önlenebilir hastalıklardan hepatit A-B, boğmaca, invaziv bakteriyel hastalıklardan pnömokok ve Hib'e bağlı gelişen menenjit, sepsis ve bakteriyemi, suçiçeği, kabakulak ve kızamıkçık vaka görülme sıklıkları oldukça azalmıştır.

Yararlanılan kaynaklar

1. Fenner, Frank, Henderson, Donald A, Arita, Isao, Jezek, Zdenek, Ladnyi, Ivan Danilovich. et al. (‎1988)‎. Smallpox and its eradication / F. Fenner [‎‎et al.]‎‎. World Health Organization. 
   [internet] http://www.who.int/iris/handle/10665/39485 Erişim Tarihi: 16.09.2019
2. UNICEF, Milestones in European polio eradication, 
   [internet] https://www.unicef.org/newsline/poliopkeuromilestones.htm. Erişim Tarihi: 15.09.2019
3. T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye'de aşının tarihçesi 
   [internet] https://asi.saglik.gov.tr/genel-bilgiler/33-a%C5%9F%C4%B1n%C4%B1n-tarih%C3%A7esi.html Erişim Tarihi: 16.09.2019